Meer over de Wet DBA

De Wet DBA is sinds 1 mei 2016 van kracht en verving de vertrouwde werkwijze met de VAR-verklaring. De Wet DBA schrijft voor dat zzp'ers en opdrachtgevers een modelovereenkomst sluiten bij het aangaan van een opdracht. Deze modelovereenkomst moet vooraf zijn goedgekeurd door de Belastingdienst. Om het zzp’ers en opdrachtgevers gemakkelijk te maken, stelt de Belastingdienst per branche/beroepsgroep modelovereenkomsten beschikbaar. Hierin staat omschreven aan welke voorwaarden de samenwerking tussen de zzp’er en opdrachtgever moet voldoen. Naheffing en boete Achteraf kan de Belastingdienst controleren of de regels uit de modelovereenkomst worden nageleefd. Als bij controles schijnzelfstandigheid wordt aangetoond, kan de Belastingdienst de misgelopen werkgevers- en werknemerslasten naheffen. Bovendien kunnen er boetes volgen voor zowel de zzp’er als de opdrachtgever.

Waarom is de Wet DBA ingevoerd?

Opdrachtgevers waren met het inhuren van zzp’ers met de juiste VAR juridisch gevrijwaard van aansprakelijkheid voor schijnzelfstandigheid. Zij konden dus zonder zorgen zzp’ers inhuren en als verkapte werknemer onder hun gezagsverhouding laten werken. Zo waren ze goedkoper uit én zaten ze niet vast aan arbeidscontracten met alle risico’s en verplichtingen. Als de werkelijke situatie niet conform de regels was, konden alleen de zzp’ers aansprakelijk worden gesteld. Dat wilde de overheid met de Wet DBA veranderen. Schijnzelfstandigheid tegengaan De modelovereenkomsten binnen de Wet DBA omschrijven precies waaraan de samenwerking tussen zzp’er en opdrachtgever moet voldoen. Als alle opdrachtgevers en -nemers zich aan deze regels houden, zou schijnzelfstandigheid tot het verleden moeten behoren. De Belastingdienst was ieder jaar bovendien veel tijd kwijt met het beoordelen van de VAR-aanvragen en had daardoor nauwelijks tijd voor controles op schijnzelfstandigheid. Met de modelovereenkomsten zouden ze die tijd wél krijgen.

Zijn de overeenkomsten verplicht?

Nee. Het sluiten van een modelovereenkomst is – net als de VAR – niet verplicht, maar wordt wel sterk aanbevolen. De modelovereenkomst biedt duidelijkheid over de onderlinge arbeidsrelatie en biedt de zekerheid dat de opdrachtgever geen loonheffingen en sociale premies hoeft te betalen (mits de regels in de praktijk worden nageleefd).

Moet voor elke opdracht tussen zzp’er en opdrachtgever een modelovereenkomst worden gesloten?

Nee. Een modelovereenkomst tussen zzp’er en opdrachtgever is 5 jaar geldig, mits gelijksoortige werkzaamheden worden uitgevoerd. Er hoeft dus niet voor elke opdracht een overeenkomst te worden gesloten.

Hoe wordt de wet gehandhaafd?

Tot minimaal 1 oktober 2021 wordt de wet niet gehandhaafd. Kort nadat de Wet DBA in werking trad, was regelmatig sprake van onduidelijkheden rondom de modelovereenkomsten en het naleven ervan. De overheid besloot daarop al snel om de eerste maanden niet te handhaven. Deze ‘overgangsperiode’ moest opdrachtgevers, zzp’ers en de Belastingdienst de tijd geven om te wennen aan de nieuwe manier van werken. Omdat in de problemen bleven optreden, is de handhavingsvrije periode meermaals opgeschort. Dit houdt simpelweg in dat zzp’ers en opdrachtgevers inmiddels tot eind 2021 geen boetes of naheffingen krijgen wanneer ze zich niet aan hun onderlinge modelovereenkomst houden. Kwaadwillenden wél aangepakt Het opschorten van de handhaving geldt niet wanneer iemand door de Belastingdienst als kwaadwillende wordt gezien. Je wordt als kwaadwillend gezien wanneer je opzettelijk schijnzelfstandigheid laat ontstaan of voortbestaan, omdat je weet - of had kunnen weten - dat feitelijk sprake is van een dienstbetrekking. Het gaat hierbij dus niet om situaties waarbij ruis is over de gezagsrelatie, maar om gevallen van opzet, fraude of zwendel. Hierbij kan wél een boete of naheffing volgen.

Hoe ziet de toekomst van de Wet DBA eruit?

De Wet DBA lijkt zijn langste tijd al te hebben gehad. Het kabinet Rutte III geeft in het regeerakkoord toe dat de Wet DBA niet functioneert en wil de wet per 1 januari 2021 vervangen. Het is nog onduidelijk hoe die nieuwe zzp-wet er concreet gaat uitzien. Minister Wouter Koolmees van SZW wilde de nieuwe zzp-wet eigenlijk in 2020 invoeren, maar het kabinet gaf eind 2018 aan meer tijd nodig te hebben om tot een goede invulling te komen. Duidelijk is inmiddels dat januari 2021 óók niet gaat lukken. Aangezien er op 17 maart 2021 Tweede Kamerverkiezingen op het programma staan, mag het volgende kabinet verder met deze zzp-wet. Duidelijk is dat de Wet DBA tot die tijd niet wordt gehandhaafd. Het kabinet Rutte-III heeft wél in hoofdlijnen aangegeven waaraan ze vindt dat de nieuwe wet moet voldoen. Lees het hier. Tot de komst van de nieuwe wet moeten alle betrokkenen zo slim mogelijk inspelen op de huidige situatie. Dat kan onder meer door te werken op verloningsbasis, waarbij zowel opdrachtgevers als zzp’ers zich geen zorgen hoeven te maken over naheffingen en boetes. Kom meer te weten over deze oplossing.